Περιήγηση στο Καστέλι του Πύργου

Ανεξάρτητα από το ποια διαδρομή θα επιλέξετε, ανηφορίζοντας τα δρομάκια του Πύργου το βέβαιο είναι ότι θα καταλήξετε στην είσοδο του καστελιού.

Με την είσοδο στο καστέλι ο επισκέπτης συναντά ένα μικρό διώροφο κτίσμα με βοτσαλωτή αυλή που διαθέτει όμορφη θέα στον οικισμό. Στο ίδιο σημείο βρίσκεται και η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Αυτή η μικρή περιοχή ήταν κάποτε η κεντρική πλατεία του καστελιού του Πύργου η οποία σήμερα έχει καταφέρει να διατηρήσει πολλά από τα παραδοσιακά της χαρακτηριστικά.

Η αξιοπρόσεκτη πύλη του καστελιού καλεί, με τον τρόπο της, τον επισκέπτη να την διαβεί και να περιηγηθεί στα στενά δρομάκια του καστελιού, αξίζει όμως να γνωρίζει κανείς ότι υπάρχει και ένας περιφερειακός (περιμετρικός) δρόμος γύρω από το καστέλι που οριοθετεί τα όριά του, και που παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον να τον περπατήσει κανείς τόσο για να αντιληφθεί το μέγεθος και τα όρια του καστελιού όσο και για να θαυμάσει την θέα σε ολόκληρο το νησί που προοδευτικά βλέπει κανείς περπατώντας τον κυκλικό δρόμο γύρω από τον παλιό παραδοσιακό οικισμό.

Τα σπίτια που βρίσκονται μέσα στον οικισμό αντανακλούν σε αρκετές περιπτώσεις την φρουριακή δομή και εικόνα που είχε το καστέλι τα χρόνια της δημιουργίας και ακμής του ως τέτοιο, πλήν όμως υπάρχουν και περιπτώσεις σπιτιών με εξωτερικά παράθυρα, πόρτες και μπαλκόνια που έχουν επισκευαστεί και κατοικούνται και που λίγο θυμίζουν τον οχυρωματικού τύπου και ρυθμού οικισμό.

Από την κεντρική πύλη του καστελιού ο επισκέπτης του οδηγείται στον εσωτερικό δακτύλιο του οχυρωματικού οικισμού ενώ περπατώντας το ανηφορικό δρομάκι φτάνει γρήγορα σε ένα άνοιγμα απ όπου μια μεγάλη κεντρική σκάλα τον οδηγεί στην εκκλησία της Παναγίας.

Συνεχίζοντας σε αυτήν την διαδρομή ο επισκέπτης βρίσκεται στον εσωτερικό δακτύλιο του καστελιού, το νοτιοανατολικό τμήμα του οποίου δίνει μερικώς την εντύπωση ενός εσωτερικού στενού δημόσιου χώρου, μιας μικρή εσωτερικής κοινόχρηστης αυλής. Από τις διόδους (διαβατικά) που υπήρχαν σε αυτήν την περιοχή, μόνο ένας σώζεται μέχρι σήμερα.

Στο κέντρο του καστελιού, στο οποίο οδηγούν οι ανηφορικοί δρόμοι,  και σε μια ιδιαίτερη ομορφιάς περιοχή που διατηρεί πολλά από τα χαρακτηριστικά του παρελθόντος, δεσπόζει η εκκλησία των εισοδίων της Θεοτόκου στο βάθος (στο πίσω μέρος) μιας τετράγωνης πλατείας με πανοραμική θέα σε ολόκληρο το νησί.

Απέναντι από την εκκλησία της Παναγίας υπάρχει η εκκλησία της Αγίας Τριάδας η οποία σήμερα φιλοξενεί την “Συλλογή εκκλησιαστικών εικόνων και κειμηλίων” του Πύργου. Συνεχίζοντας την διαδρομή ανάμεσα από τις δυό εκκλησίες ο επισκέπτης βλέπει επίσης ένα μικρό τριγωνικού σχήματος σπίτι που διατηρεί πολλά στοιχεία της αυθεντικής αρχιτεκτονικής του παρελθόντος που μπορεί μέχρι σήμερα να παρατηρήσει κανείς, μιας και, δυστυχώς, αρκετά από τα σπίτια της συγκεκριμένης περιοχής είναι σήμερα μισογκρεμισμένα και άρα είναι δύσκολο παρατηρώντας τα να εξάγει κανείς συμπεράσματα για την ζωή των κατοίκων του καστελιού στα χρόνια της δημιουργίας και ακμής του.

Συνεχίζοντας στον ίδιο δρόμο που στην συνέχεια γίνεται κατηφορικός, ο επισκέπτης βρίσκεται μπροστά σε ένα πέτρινο πέρασμα, αμέσως μετά το οποίο υπάρχει μια πέτρινη σκάλα που οδηγεί σε ένα μεγάλο επίπεδο το οποίο (η περιοχή δηλαδή) οριοθετεί το βόρειο άκρο του καστελιού. Από αυτό το σημείο ο επισκέπτης έχει εξαιρετική θέα σε ολόκληρη την βόρεια πλευρά του νησιού με το γεγονός που υπερτονίζει την σημασία της να είναι το ότι βρίσκεται σε ένα σημείο ιδιαίτερου αρχαιολογικού και ιστορικού ενδιαφέροντος.

Αξίζει δεν να αναφερθεί ότι το καστέλι του Πύργου υπέστη σημαντικές φθορές από τον καταστροφικό σεισμό του 1956 που είναι εμφανέστατες στο συγκεκριμένο σημείο όπου υπάρχει ένα σύμπλεγμα, θα μπορούσε κανείς να το αποκαλέσει, σπιτιών και ερειπίων σπιτιών των κατοίκων του καστελιού. Στο σημείο αυτό και σύμφωνα με την μορφολογία του εδάφους του μέσα βουνού, του λόφου δηλαδή στον οποίο είναι χτισμένο το καστέλι, τα σπίτια και τα ερείπιά τους βρίσκονται σε δύο επίπεδα με υψομετρική διαφορά μεταξύ τους.

Ένας εναλλακτικός δρόμος επιστροφής και εξόδου από το καστέλι διασχίζει το βορειοδυτικό τμήμα του και περνώντας μέσα από τον εσωτερικό και πάλι δακτύλιό του, οδηγεί τον επισκέπτη έξω απ αυτό. Τα σπίτια που ήταν χτισμένα στην εξωτερική πλευρά του καστελιού, έχουν σχεδόν καταστραφεί, με τα υλικά από τα οποία ήταν κατασκευασμένα να έχουν σήμερα δημιουργήσει νέα βαθμιδωτά επίπεδα που μοιάζουν με κατηφορική πλακόστρωτη σκάλα στην βορειοδυτική πλευρά του.

Πηγή : Μελέτη στο καστέλι του Πύργου της αρχιτέκτονα Κλαίρης Παλυβού.